Dünyanın en büyük yağmur ormanlarından biri olan Amazon Ormanı hakkında ilginç bulabileceğiniz birçok şaşırtıcı gerçek var. Güney Amerika’nın kuzey ve kuzeybatı kesimlerinin çoğuna yayılmış ve tüm kıtanın orta bölgelerine kadar uzanmıştır. Yeryüzünde buna benzer başka bir eko-bölge bulunmamaktadır.
Ayrıca Amazon Ormanları’nın çok geniş ve hala nispeten keşfedilmemiş olduğu göz önüne alındığında, daha bilinmesi gereken çok şey olduğu söylenebilir.
Aşağıdaki listede Amazon yağmur ormanları hakkında on şaşırtıcı gerçek bulunuyor:
10. Amazon Yağmur Ormanlarının Büyüklüğü Küçüldü
Birkaç yüzyıl önce, Amazon yağmur ormanlarının bildiğimiz Amazon’dan çok daha büyük olduğu gerçeği bulunuyor. Yağmur ormanlarının mutlak büyüklüğü, son yüzyıllarda önemli ölçüde azalmıştır.
Örneğin Rondonia adı verilen Brezilya eyaleti, yağmur ormanlarının büyük bir kısmını on yıl içinde kaybetti. Tocantins gibi diğer yerler ise, bir asrı aşkın süredir yağmur ormanlarını katlediyor.
Bugün Amazon yağmur ormanları, orman alanlarının yok edilmesiyle önemli ölçüde küçüldü. Yüzlerce yıldır yok olmasına rağmen, şu anda var olan kadarı bile hala büyüleyici.
9. Amazon Nehri Dünyanın En Uzunlarından Birisidir ve Kaynağı Bir Gizemdir
Amazon nehri, Amazon ormanının kalbinden And Dağları’nın eteklerine kadar uzanan yaklaşık 6.400 km’lik alandan geçen ve dünyanın en uzun nehirlerden biridir. Nehir, Amazon havzasını dünyadaki en büyük nehir sistemlerinden biri haline getirmiştir. Aynı zamanda dünyadaki en güzel ve nefes kesici nehirlerden biridir. Atlantik Okyanusu’na muazzam miktarda su deşarj eder.
Amazon nehrine maksimum su hacmini veren başlangıç noktası hala bilinmemektedir ve dünyadaki bilim adamlarını bu durum şaşırtmaktadır. Bu büyük nehrin gerçek kaynağını henüz bulamadık. Birçok coğrafyacı, haritalama çalışmalarını yapıyor. Bu çalışmalar, bölgede nehir çıkış noktasının değiştiğine, hatta bilim insanlarına sorun yaratan birden fazla kol kaynağına sahip olduğuna dair haritalar yapılıyor.
Dünyadaki nehirlerin ilk sırasında yer alan nehir, Afrika kıtası kalbinde olan ve yaklaşık 6.650 km uzunlukta olan Nil’dir.
8. Ormanda Uzun Boylu Amazonlu Kişi Yok
Bir şehir efsanesine göre, Amazon halkının çok uzun olduğu düşünülmektedir. Ancak bu doğru değildir. Amazon yağmur ormanlarında ve çevresindeki bölgelerde yaşayan yerli halklar bulunuyor. Bunların da neredeyse herkes kadar boy ölçülerine sahip olduğu görülebilir.
Son derece uzun boylu Amazon halkının özel bir ırkı olduğu fikri, popüler çizgi romanlardan ve diğer medya kaynaklarından gelmektedir.
Eski zamanlarda bile halkların ve özellikle Yunanlılar’ın, Amazonlar’da devlerin olduğuna inandığı biliniyor. Ancak bu şehir efsanesi, 1970’lerde Alman arkeologların başlangıçta bir Amazon devi olduğuna inanılan büyük bir femur keşfetmeleri ile ortadan kalktı. Bulunan keşfin, tarih öncesi dev bir gergedan veya mastodon olduğu anlaşıldı.
7. Amazon Yağmur Ormanları Gezegendeki En Büyük Yağmur Ormanıdır ve Sahra Çölü Kumları Tarafından Gübrelenir
Yağmur ormanları, Güney Amerika’nın yaklaşık 5.5 milyon kilometrekarelik geniş bir alanına yayılıyor.
Elbette bu geniş alan, yağmur ormanlarının orijinal büyüklüğü de değildir, bugün elimizde kalan alandır. Orijinal boyutun ne olduğunu tahmin etmek zordur, ancak havzanın büyüklüğünün yaklaşık 7 milyon kilometre kare olduğu düşünülüyor. Bu bile yağmur ormanlarının geçmişte ne kadar büyük olduğunu hayal edebilmeyi zorlaştırıyor. Yaklaşık 50 ila 35 milyon yıl önce, Amazon yağmur ormanlarının ortaya çıktığı biliniyor.
Amazon yağmur ormanlarının gübrelenmesinin, çölün sorumlu olduğunu bilmek ise akıl almazdır. Sahra’daki Kuzey Çad’ın çöl tozu Amazon’a üflenir. NASA’ya göre, Sahra yaklaşık 182 milyon tozu Amazon ormanlarına taşıyor. Toz, bitki ve bitki örtüsünün büyümesinden sorumlu olan zengin fosfor içeriyor. Amazon’dan uzaklaşan fosfor miktarı da, eşit miktarda Sahra tozu almaktadır.
6. Amazon’un Kalbinde Manaus Denilen Büyük Bir Şehir Var
Amazon yağmur ormanlarında, Manaus olarak bilinen olağanüstü büyük bir şehir bulabilirsiniz. Manaus’un tarihi, çevrede yaşayan yerli güçlerden Portekizliler’in bölgenin alınıp bir kale inşa edildiği sömürge dönemine dayanmaktadır. Şehir bölgedeki tarım ürünleri için bir ticaret merkeziydi.
Bugün ise sömürge döneminde bir karakol ve ticaret merkezi olarak inşa edilen Brezilya Amazonas eyaletinin başkentidir. Amazonas’ın en kalabalık şehirlerinden biridir.
1669 yılında oluşturuldu ve 1832’de kasaba oldu. Şehir adını yerli Manaós halkından alıyor. Amazon yağmur ormanlarının içindeki konumuna rağmen, şehir hızlı gelişme nedeniyle çok daha az yeşillik ve bitki örtüsüne sahiptir.
5. Dünyanın En Renkli ve Tuhaf Papağanlarından Biri Macaws Burada Bulunmaktadır
Amerika papağanı olarak bilinir ve kuş severler arasında oldukça ünlüdür.
Macaws , dünyanın en büyük papağan türlerinden biridir ve çok uzun bir ömre sahiptir. Renkli tüyleri, eğlenceli doğası ve çeşitli sesleri taklit etme yeteneği onları popüler bir evcil hayvan haline getirmiştir.
Bu papağanlar, Amazon yağmur ormanlarının yanı sıra Latin Amerika ve Karayip adaları gibi çevresindeki bölgelerde de görülebilir.
Amerika papağanı hakkında ilginç bir bilgi ise, toksik maddeler içeren yiyecekleri yemesi ve sindirebilmeleridir. Vücuttaki toksinleri nötralize etmek için nehir kıyılarından kil yiyorlar. Macaws tarafından yapılan bu kil yeme davranışı, Batı Amazon bölgelerinin dışında görülmüyor.
4. Ormanın Derinliklerinde Piramitlerin ve Antik Yerleşimlerin Keşfi
Amazon yağmur ormanları, tamamında geniş ve el değmemiş bir vahşi doğa değildir. Bu da, bir ormandaki en gizemli bulgulardan biridir.
Amazon ormanları, geçmiş zamanlarda bölge genelinde geniş imparatorlukların yaşandığı bir bölgeydi. Bugün bile; yağmur ormanlarının birçok bölgesinde, yerli halkların kabileleri yaşamaktadır .
İnkalar gibi imparatorluklar tarafından işgal edilen yerlerde, büyük piramitler ve benzeri yapılar inşa edildi. Amazon Ormanları içerisinde, bugün bile henüz keşfedilmemiş çok bina olabilir.
Piramitlerin yanı sıra, yoğun yağmur ormanlarında gizlenmiş çeşitli geometrik şekiller bulunmuştur . Amazon Havzası çevresinde 1999 yılına kadar çekilen NASA uydu fotoğrafları, 200’den fazla geometrik toprak çalışması bulunduğunu tespit etti. Bu şekiller ve piramitler eski bir uygarlığın eseri olabilir mi? Bu varsayımlardan, büyük bir gizemli medeniyetin sorumlu olması mümkün olabilir. Birçok araştırmacı, hala bu yapıları incelemek ve araştırmak için ormana giriyor.
3. Amazon’da Her Yerde Çok Sayıda Doğal Kaynak Var
Amazon, sadece ağaçlar ve orman manzarasıyla ünlü değildir. Amazon yağmur ormanlarında, doğal kaynaklar bol miktarda bulunmaktadır. Geniş arazisi, demir, petrol, altın, gaz vb. ile dolu bir hazine gibidir. Bununla birlikte, çeşitli nedenlerden dolayı ticari kullanım için çıkarılması zordur. En önemli nedenlerden biri Amazon eko sistemine maden çalışmalarının zarar vermesidir. Bu doğal kaynakların çıkarılması, Amazon yağmur ormanlarının yok edilmesi anlamına gelir.
Bu zengin coğrafya yüzeyinin altındaki kaynaklara erişmek için yapılacak olan tüm faaliyetler sırasında; ağaçların kesilmesi, hatta tüm manzaraya zarar verecek kazı çalışmaları yapılması gerektiğinden istenmez.
Ancak tüm bu endişeler bile, bugün Amazon’da birçok madencilik ve sondaj operasyonu olmasını engelleyemiyor.
2. Amazon Birden Fazla Ülkeye Yayılıyor
Amazon yağmur ormanları, bölgedeki birçok ülkeye yayılıyor. Tam olarak, Amazon yağmur ormanları dokuz ülke arasında uzanıyor. Bunların arasında Venezuela, Kolombiya, Surinam, Peru, Ekvador, Brezilya, Bolivya vb. ülkeler var. Brezilya yağmur ormanlarının en büyük bölümünü elinde tutuyor.
Amazon’un geniş manzarası nedeniyle, dünyadaki en çeşitli ekolojik yağmur ormanıdır. Ormandaki biyolojik çeşitlilik son derece büyük ve karmaşıktır.
1. Brezilya Amazon Yağmur Ormanlarının En Büyük Payına Sahiptir
Amazon birden fazla ülkeye yayılmış olmasına rağmen, Brezilya yağmur ormanlarında aslan payını elinde tutuyor.
Toplam Amazon yağmur ormanları alanının yaklaşık olarak % 60’ı şu anda Brezilya’da bulunmaktadır. Yağmur ormanlarının geri kalanı, yani yaklaşık % 40’ı Ekvador, Peru, Bolivya vb. gibi çevre ülkelerde bulunmaktadır.
Belirtilen yüzdeler, 2019’dan önceki tahminlere dayanmaktadır. Yağmur ormanlarının geçmişte daha büyük olduğu göz önüne alındığında kesin yüzde, muhtemelen geçmişte değişmiştir. Gelecekte, yüzdeler ormanların katledilmesi veya ağaçlandırma oranına göre değişebilir.
Sonuç
Genel olarak, Amazon yağmur ormanları gezegendeki en güzel bölgelerden biridir.
Amazon Ormanları; biyolojik çeşitlilikten manzaralara ve makalede belirtilen birçok şeye kadar, doğanın başyapıtı olarak adlandırılabilecek bir dünya parçasıdır.