8 Eylül 1946 tarihinde Mardin’in Savur ilçesinde doğdu. Akademisyen olan bilim insanı biyokimyager olmasının yanı sıra moleküler biyoloji ile de uğraşmaktadır. Sancar, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. DNA onarımı ve Kanser araştırmaları ile dünya çapında kabul gören çalışmaları vardır. Yale Üniversitesi ve Kuzay Carolina Tıp Üniversitelerinde çalışmaktadır. 1969 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. 1997 TUBİTAK Ödülü, 2007 Vehbi Koç Ödülü, 2015 Nobel Kimya Ödülünü almıştır. Gwen Sancar ile evlidir. Mehmet Özdoğan dışında ABD Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçilen ilk Türk Amerikalıdır. Maxicell tekniğiyle keşfettiği “excinuclease/excision nuclease” enzimi ise Ocford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü’nde yer almayı başarmıştır.
Aziz Sancar Hayatı
Orta gelirli bir çiftçi ailesinin yedinci çocuğu olarak doğmuştur. HDP Milletvekili Mithat Sancar ile akrabadır. Oğuz Türklerinin Hasi koluna mensup olup Horasan bölgesinden göç etmişlerdir. İlköğretim ve ortaöğretim yılları Mardin’de geçmiştir. 1969 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni birincilikle bitirdi. NATO- TUBİTAK bursu sayesinde Dallas Teksas Üniversitesi ve John Hopkins Üniversitelerinde eğitim aldı. Eğitiminde sonra ise Moleküler Biyoloji programına katıldı. 1977 yılında Doktora derecesini aldı.
Bilimsel Çalışmaları
Caude Rupert’a ait olan laboratuarda fotoliyaz yöntemiyle bir geni klonlamayı başarmıştır. Bulduğu genin en temel işlevi ise Ultraviyole ışınlardan zarar görmüş olan DNA’nın onarımında rol alır. 1977-82 yılları arasında ise Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalıştı. Burada ise nükleotid kesim ve onarımıyla alakalı çalışmalar düzenledi. DNA onarımı üzerine ise doçentlik unvanı aldı. 1997 yılından bu yana ise biyokimya ve biyofizik alanlarında çalışmalarını Amerika Birleşik Devletleri’ndeki North Carolina-Chapel Hill’de bulunan North Carolina Üniversitesi’nde devam etti.
Aziz Sancar, biyolojik saat, kanser tedavisi, hücre dizilimi ve DNA onarımı hakkında 33 kitap ve 415 adet bilimsel makale yazmıştır. Ayrıca kanser alanındaki çalışmaları ve sirkadiyen saat ile ilgili ödüller aldı. 2001’de ise Amerikan Kimya Cemiyeti kendisine Kuzey Carolina Seçkin Kimyager ödülü vermiştir. 2006 yılında da Türkiye Bilimler Akademisi asil üyesi olmuştur.
2015 Nobel Kimya Ödülü
DNa onarımıyla yaptığı çalışma sayesinde İsveçli Bilim adamı Thomas Lindahl, Amerikalı Bilim adamı Paul Modrich ile beraber 2015 yılı Nobel Kimya Ödülü’nü aldı. Bu ödülü alan 3 bilim adamı da yaklaşık meslek hayatlarının 30 yıldan aşkın bir süre bakteri hücreleri üzerinde çalışmalar gerçekleştirmiştir. Aziz Sancar, Nükleotid kesim ve onarımı; Paul Modrich ve Thomas Lindahl da DNA onarımı mekanizmaları, DNA kesim onarımı, DNA yanlış eşleşmelerin giderilmesi alanlarında keşifler yapmıştı. Aziz sancar ödül aldığı çalışmasında nükleotid kesim ve onarımının deri kanseri gibi kanser türleriyle doğrudan direkt bir ilişkisi olduğunu bulmuştur.
Nobel Kimya Ödülü her yıl olduğu gibi Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü 10 Aralık’ta düzenlenen ödül gecesinde verildi. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nce düzenlenen ödül gecesinde Sancar ödülü bizzat İsveç Kralı XVI. Carl Gustaf vermiştir. Aldığı ödülü Türkiye Cumhuriyeti ve Mustafa Kemal Atatürk’ün yaptığı eğitim devrimine adayan Aziz Sancar aldığı Nobel ödülünü, madalyayı ve sertifikayı Anıtkabir’e teslim etti. Şu an aldığı ödül Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’nde Aziz Sancar’a ayrılan özel alan içerisinde sergilenmektedir.
Aziz Sancar Özel Yaşamı
Aziz Sancar hem Türkiye hem de Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. Kendisi Amerikan vatandaşı olan Biyokimya profesörü Gwen Boles Sancar ile evlidir. Çift kendi adlarına özel Aziz& Gwen Sancar Vakfı’nı ise ABD’de okumakta olan Türk öğrencilerine yardım etmek amacıyla kuruldu. Ayrıca vakıf bünyesinde Caroline Türk Evi adından bir öğrenci misafirhanesi açtı.
